آیا نام گذاری به عبدالرسول و عبدالحسین شرک است ؟قوس ۱۵, ۱۳۹۴

کسانی میگویند : نامهای مثل عبدالرسول و عبدالحسین و عبد الامیر و نظایر آن موجب شرک میشود و اگر کسی از این قسم نامها بر فرزندان خود بگذارد مشرک خواهد شد ، این سخن تا چه حد درست است ؟ .

جواب

کلمه عبد در لغت دارای دو معنی میباشد یکی بمعنی عبودیت است که مشتق بوده و جمع آن به عباد بسته میشود و وقتی اضافه به کسی شود معنی پرستش کننده و عبادت کننده را میدهد و کلمه عبد با اضافه به الله یا الرحمن به معنی عبادت کننده خداوند است و معنی دوم عبد مملوک ؛ خادم و برده و خدمتگذار است ، که در مقابل مولی و مالک و سید اطلاق میشود ، و جامد است و بیشتر اوقات به عبید جمع بسته میشود ، البته گاهی به عباد هم جمع بسته میشود چنانکه خداوند متعال نیز کلمه عبد را به همین معنی دوم در چند جای قرآن کریم استعمال نموده است از جمله میفرماید : ” وَأَنکِحُوا الْأَیَامَى مِنکُمْ وَالصَّالِحِینَ مِنْ عِبَادِکُمْ وَإِمَائِکُمْ ” بی‏همسران خود و غلامان و کنیزان درستکارتان را همسر دهید (۱) ، در این آیه مبارکه بوضوح دیده میشود که خداوند متعال کلمه عباد را که جمع عبد است بسوی بندگان خود (شما) اضافه نموده است و اگر این کار شرک میبود یقینا خداوند متعال این کار را انجام نمیداد و چون فرقی بین عبد شما و عبد الرسول نیست ؛ پس وقتی در مورد اول جایز باشد در مورد دوم نیز جایز است .

بتعبیر واضح تر عبد به معنی دوم در فارسی مرادف است با کلمه غلام و همانطوریکه اگر نام کسی غلام رسول باشد اشکالی ندارد ، عبد الرسول هم بلا اشکال است چون هردو اسم به یک معنی است .

در بین اصحاب پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم هم کسانی بوده اند که اسم شان مرکب از عبد و کلمه ای غیر از اسامی خداوند متعال بوده ، اما پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم اسامی آنها را تغییر نداده است که بعنوان نمونه چند مورد را ذکر میکنیم .

۱- عبد المطلب بن ربیعه بن الحارث بن عبد المطلب (۲) ؛ پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم اسم او را تغییر نداد (۳) .

۲- عبد المناف بن عبد الاسد ابو سلمه ؛ او قبل از پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم شوهر ام المؤمنین ام سلمه بود و از بدریون و قدمای مسلمین است (۴) .

۳- عبد عمرو بن عبد جبل (۵) .

۴- عبد عمرو بن نضله الخزاعی (۶) .

۵- عبد عوف بن الحارث (۷) .

۶- عبد قیس بن لاوی ؛ از کسانی که در احد هم شرکت داشته است (۸) .

۷- عبد الهلال ؛ مستغفری او را جزء اصحاب ذکر نموده است و او روزها روزه میگرفت و شبها بنماز مشغول بود (۹) .

معلوم است که اگر تسمیه به این اسامی حرام یا شرک بود حتما رسول خدا صلی الله علیه و آله وسلم اسامی آنها را تغییر میداد ؛ چنانکه بعضی از اصحاب که اسم شان عبد العزی یا عبد الحجر بود پیامبر صلی الله علیه و آله وسلم اسامی آنها را به عبد الله تغییر داد (۱۰) .

پس نتیجه میگیریم که نامگذاری به عبد الرسول و عبد النبی و عبد الحیسن و عبد الزهراء و عبد علی و نظایر آن بلا اشکال است ؛ یعنی نه حرمت شرعی دارد و نه شرک محسوب میشود چون عبد در این موارد بمعنی خادم وغلام و نوکر است و همه مسلمانان افتخار میکنند که نوکر پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و اهلبیت طاهرینش باشند .

ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

(۱) نور ۳۲ .

(۲) الطبقات الکبری ج ۴ باب فی المهاجرین والانصار ممن لم یشهد بدرا و لهم اسلام قدیم .

(۳) اسد الغابه فی معرفه الصحابه حرف العین .

(۴) مصدر سایق .

(۵) مصدر سابق .

(۶) مصدر سابق .

(۷) مصدر سابق .

(۸) مصدر سابق .

(۹) مصدر سابق .

(۱۰) الاستیعاب فی تمییز الاصحاب حرف العین باب عبد الله .