آیا در اسلام آزادی بیان و اندیشه وجود دارد ؟
بعضی از مخالفان اسلام با طرح این سؤال و استدلالات غیر عقلی و منطقی میخواهند بگویند که در اسلام آزادی بیان و اندیشه وجود ندارد و هیچ مسلمان یا غیر مسلمانی که در کشور اسللامی زندگی میکند حق ندارد که به عنوان انتقاد یا سؤال یا مخالفت مطلبی را بگوید یا بنویسد ، و هم چنین در اندیشه اش خلافی را تصور کند ، حال آیا واقعا در اسلام آزادی بیان و اندیشه وجود دارد ؟ .
جواب
بزرگترین و برترین دستور اسلام قرآنکریم است و اگر قانونی در قرآن کریم به عنوان یک اصل مطرح شده باشد ، دیگر کسی حق ندارد که بیاید و بگوید چنین چیزی در اسلام وجود ندارد یا دارد .
برای جواب از شبهه فوق نیز به قرآن کریم مراجعه میکنیم تا ببنیم خداوند متعال آیا بیان و اندیشه را آزاد گذاشته است یا خیر ؟ .
خداوند میفرماید : فَبَشِّرْ عِبَادِ الَّذِینَ یَسْتَمِعُونَ الْقَوْلَ فَیَتَّبِعُونَ أَحْسَنَهُ أُوْلَئِکَ الَّذِینَ هَدَاهُمُ اللَّهُ وَأُوْلَئِکَ هُمْ أُوْلُوا الْأَلْبَابِ “۱ پس بندگان مرا بشارت ده! همان کسانى که سخنان را مى شنوند و از نیکوترین آنها پیروى مى کنند ، آنان کسانى هستند که خدا هدایتشان کرده، و آنها خردمندانند ” » با دقت در آیه فوق دیگر جای هیچ اشکال و ایرادی باقی نمیماند و اشکال مخالفین نیز باطل میشود ، برای آنکه خداوند طبق این آیه مبارکه میفرماید : سخن هرچه باشد و از هرکه باشد بشنوید ، یعنی بگذارید مردم حرف خودشان را بگویند حتی اگر با شما مخالف هم باشند یا از شما در حال انتقاد باشند ، و این مطلب بعینه همان آزادی بیان است و باز خداوند طبق آیه فوق میفرماید رستگار کسانی هستند که پس از شنیدن سخنها و گفته ها ، خوبش را میگیرند و مطابق آن عمل میکنند که این مطلب هم بعینه آزادی اندیشه را بیان میکند ، زیرا اگر کسی بتواند خوب را انتخاب کند حتما میتواند بد را هم انتخاب کند و انتخاب یکی از دو طرف بدون اندیشه و تفکر امکان ندارد ، پس انسان آزاد است که چگونه بیندیشد .
منتها دین مقدس اسلام درس درست اندیشیدن را بما می آموزاند و مسلم است که ارشاد دیگران کار بسیار پسندیده و عاقلانه است مخصوصا که اگر انسانی درست نیندیشد هم خودش را دچار مشکل میکند و هم جامعه اش را و بقول مولوی در مثنوی :
ای برادر تــو همان اندیشه ای مابقی خود استخوان و ریشه ای
گر گلست اندیشه تو گلشنی ور بــود خاری تـــو هیمــه گلخنی
گـر گلابی بـر سر و رویت زننـد ور تــو چــون بولی بــرونت افگنند
و هیچ جای تردید نیست که راهنمائی برای درست اندیشیدن یا سخن خوب گفتن غیر از جلوگیری از اندیشیدن و سخن گفتن است و مسلماً هیچ انسان عاقلی با راهنمائی و ارشاد مخالفت نخواهد کرد .
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
(۱) زمر ۱۸